Net Neutrality – Şebeke Tarafsızlığına Alternatif Bakış:

İnternet aslında uzunca bir süredir elektrik, su, doğalgaz gibi bir “commodity” muamelesi görüyor. Kesintisine tahammülümüz yok. Hız olmazsa olmaz, kota ve adil kullanım noktası gibi limitler zaten büyük haksızlık. ISP’lerden sürekli şikayetçiyiz. “Commodity” olarak gördüğümüz bu teknolojinin milyar dolarlar seviyesindeki yatırımları, işletilmesi ve sürekli geliştirilmesi zorunluluğuyla ilgilenmiyoruz. Bizi, istediğimiz her yerden, HD kalitesinde ve kesintisiz video izleyebilmek daha çok ilgilendiriyor. Ya da fotoğraflarımızı paylaşıp mesajlaştığımız uygulamaların hızı. Doğrusu normal olan da böyle olması. Hızlı ve limitleri olmayan internete mümkün olduğunca az ödeyip uygulamaları da bedava kullanmak gibi çok temel bir hakkımız olduğuna yürekten inanıyoruz.

 

Amacım ISP’lere acındırmak değil elbette. Internet omurgasını yaşatan ve yönetenler, paket tarife rekabeti yapmanın yanında dünyada rağbet görecek uygulamalar, içerikler, servisler geliştiremedikleri sürece eriyen bir “commodity” sahibi olmaktan öte geçemeyecekler.

 

Genel durum buyken ABD’de şebeke tarafsızlığı (net neutrality) konusu yakın zamanda önemli bir tartışmayı beraberinde getirdi. “Şebeke tarafsızlığı”; özetle her verinin ISP tarafından eşit şekilde iletilmesi demek. Ancak geçen yıllar boyunca uygulama ve içeriklerin sayısı öyle arttı ki veri gereksinimleri çok farklılaştı. ABD’deki bazı ISP’ler çeşitli dosya paylaşım sitelerine erişimi engellerken anlaşma yaptıklarını hızlandırdılar. Daha sonra tartışmalar başladı.

 

Özetle bir kesim, “şebeke tarafsızlığı” olmazsa yeni internet markalarının çıkmayacağını savunurken diğer kesim, “şebeke tarafsızlığı” olursa altyapı yatırımlarının ve teknolojinin ilerlemeyeceğini savunmakta. Türkiye’de böyle bir kanun zaten yok. Ancak kanun olmasa da BTK bu konuda hassas davranıyor.

 

Gelelim konunun kullanıcı olarak bize yansıyan başka bir boyutuna:

Hepimizin yoğun olarak kullandığı video platformları, sosyal medya ağları, arama motorlarının temel gelir kaynakları reklamlar. Biz ise karşımıza çıkan ve kimi zaman izlemek zorunda bırakıldığımız reklamlardan dolayı farkında olmadan para ödüyoruz. Çünkü izlediğimiz her reklam kotamızdan önemli bir miktarı tüketiyor. Mobilde bu tüketimler daha kıymetli. Fotoğraf paylaşımı üzerine kurulu bir Sosyal Medya platformunda 60 saniyelik bir post 5 mb. internet tüketiyor. Ya da popüler bir video platformunda aynı süredeki 720p HD kalitede bir reklam 14,5 mb. kotamızdan yiyor. Bunların parasal karşılığı her operatörün tarifesine göre değişmekte.

 

Bu noktada şöyle bir yorum yapılabilir mi?

Bu internet markaları bize izlettiği reklamlardan gelir elde ediyor ve bunu yaparken aslında altyapı maliyeti olan kısmı da bizim kotamızdan düşürerek hallediyor. Yani izlediğimiz reklamdan dolayı aslında cebimizden para çıkıyor. Kendim için kullanabileceğim kotamı reklam izlemek için harcamak zorunda bırakılıyorum.

Bu durum ISP ile içerikçilerin aralarında çözmesi gereken bir konu değil mi?

Reklam geliri elde eden her içerik platformunun, farklı şirketlere ait de olsa, bu altyapıyı kullanıyor olmaktan dolayı çıkan maliyeti kullanıcıdan alması ne kadar doğru?